Haberler
Fotogrametri teknolojisinin çok hızlı ilerlemesi ile birlikte Fotogrametri alanında büyük gelişmeler kaydedildi. Fotogrametri genel olarak, cisimler ve oluşturdukları çevreden yayılan ısınların şekillendirdiği fotoğrafik resimlerin ve yaydıkları elektro manyetik enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri sonunda bu cisimler ve çevre hakkında güvenilir bilgilerin elde edildiği bir teknoloji ve bilim dalıdır.
Temelde fotogrametri resim çekme noktasının konumuna göre,
Hava Fotogrametrisi
Yersel Fotogrametri
olmak üzere ikiye ayrılır.
Hava fotogrametrisi, topografik ve tematik haritaların üretimi, sayısal arazi modelleri elde etmek amacıyla kullanılır. Yersel fotogrametri ise Mimarlık, Harita Mühendisliği ile İnşaat Mühendisliği çalışmalarında, arkeoljik amaçlı çalışmalarda, tıpta, trafik kazaları, kriminoloji v.b çalışmalarında kullanılmaktadır. Yersel fotogrametri yöntemi fotogrametrik röleve yapımında yıllardır başarı ile kullanılan bir yöntemdir. Gelişen bilgisayar ve bilgi teknolojileri ile birlikte, klasik yersel fotogrametrik yöntemi yerini dijital yersel fotogrametri yöntemine bırakmıştır.
Dijital fotogrametri yöntemi ile bütün yöneltme ve çizim işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Bu yöntem, otomatik yöneltme ve ölçme işlemleri, dijital üç boyutlu vektör veri, sayısal ortofoto, sayısal yüzey ve arazi modellerinin üretimi gibi birçok imkân sunmaktadır. Elde edilen sonuç ürünlerin sayısal olması, bu ürünlerin belgeleme ve fotogrametrik röleve dışında üç boyutlu modelleme, üç boyutlu verinin görselleştirilmesi, yönetilmesi ve CBS ortamında sunulması gibi farklı uygulama alanlarında da kullanılmasına olanak sağlamaktadır.
Uzun yıllar boyunca kullanılan klasik yersel fotogrametri yönteminde belgeleme ve röleve amacıyla fotoğraflar metrik kameralar ile çekilmekteydi. Tarihi ve kültürel mirasın özellikleri göz önünde bulundurularak mono olarak çekilen fotoğraflar tek fotoğraf değerlendirmesi (rödresman), yada stereo çekim durumunda analog stereo değerlendirme aletlerinde değerlendirilmekteydi
Dijital fotogrametri yöntemi ile birlikte semi metrik kameralar yada dijital kameralar ile çekilen fotoğraflar dijital fotogrametrik değerlendirme aletlerinde aktarılmaktadır. Bütün yöneltme ve çizim işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Dijital fotogrametri yöntemi, otomatik ölçme işlemleri, dijital üç boyutlu vektör veri, sayısal ortofoto, sayısal arazi ve yüzey modelleri gibi birçok imkanlar sunmaktadır (Yastıklı, 2005). Gelisen bilgisayar ve bilgi teknolojileri ile
birlikte, dijital yersel fotogrametri yöntemi ile elde edilen sonuç ürünler, belgeleme ve fotogrametrik röleve amacı dışında CAD ortamında tarihi ve kültürel mirasın üç boyutlu modellenmesi, üç boyutlu verinin görselleştirilmesi, elde edilen verilerin yönetilmesi ve CBS ortamına aktarılarak bu verilerin sorgulanması gibi birçok uygulamada kullanılmaktadır.
2. FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
2.1 Analog Fotogrametri
Analog kameralarla çekilen fotoğraf çiftlerinin optik mekanik aletlerle yöneltilerek stereomodelin oluşturulmasını, değerlendirilmesini ve bu aletlere bağlanmış çizim masaları kullanılarak istenilen ölçekte çizim üretilmesini kapsar.
2.2. Analitik Fotogrametri
Analitik fotogrametride veri olarak analog resimler kullanılmaktadır. Optik mekanik aletler bilgisayarlarla desteklenmiş ve bu şekilde fotogrametrik hesap başlamıştır. Ayrıca ürün bilgisayarda elde edildiğinden, bu ürünlerin bilgisayar destekli tasarım (CAD) sistemlerine aktarılması ve görsel efektler eklenmesi mümkündür.
2.3 Dijital Fotogrametri
Dijital yöntemde, fotogrametriye temel olan tüm adımlar bilgisayarlar üzerinde sayısal olarak yapılmaktadır. Bunun için gerekli olan resimler, hava fotogrametrisinde uçak ve uydu görüntüleri ve yersel fotogrametri de CCD kameraları ile elde edilen sayısal resimler ve normal resimlerin tarayıcılar yardımıyla taranıp sayısal ortama aktarılması ile sağlanmaktadır. Günümüzde dijital
fotogrametri yaygın olarak kullanılmaktadır.
2.3.1 Dijital fotogrametrik sistemler
Dijital fotogrametrik sistemler; optik, elektronik, matematik, fotoğrafçılık ve bilgisayar teknolojisi gibi çeşitli bilim dallarından yararlanılarak oluşturulmuş bir mühendislik uygulamasıdır. Bu sistemde, gerek kullanılan donanım ve yazılım gerekse yapılan işlemlerin tümü dijital olarak yapılmaktadır. Dijital görüntü isleme, bir bilgisayar yardımı ile görüntülerin elde edilmesi, depolanması islenmesi ve çeşitli ölçme ve yorumlama amaçları için farklı türdeki gösterimlere hazır hale getirilmesidir. Böylelikle mühendislik uygulamalarında önemli olan veri kaybı, presizyon, zaman gibi etkenler minimum seviyelerinde tutulmaktadır.
Bu sistemde yapılacak uygulamalarda gereksinim duyulan, sayısal görüntüleme sistemleri başlıca dört bileşenden oluşmaktadır. Bunlar;
· Dijital Kameralar,
· Dijital Görüntüler,
· Ana Bilgisayar,
· Görüntü Analiz Yazılımından
oluşur.
2.3.1.1 Dijital kameralar
Dijital kameralar görüntü yüzeyi algılayıcının iki boyutlu alanını içeren coğrafi objelerin kayıt edilmesi için kullanılır. Bu algılayıcıların yük durumları belirli zaman aralıklarında okunan analog sinyallerle belirlenir. Daha sonra analog-Dijital dönüşümünü takriben sinyaller sayısallaştırılır.
CCD (Charge Couple Device) kameralar Dijital fotogrametrik kameralar için en yaygın olanlarıdır. Bu kameralar yapıları bakımından normal kameralar ile mukayese edildiklerinde daha küçük ve nispeten daha sağlamdır. Fotogrametrik uygulamalarda CCD kameralar, algılama üstünlükleri, düşük güç gereksinimi, küçük boyut ve taşınabilirlik, düşük fiyat ve bakım
gerektirmemesi gibi üstünlüklere sahiptir. CCD kameraların en önemli özelliği, lineerlik ve dengeyi birlikte ele almasıdır. Bunlar görüntü ölçme hassasiyetinde önemli bir avantajı gösterir.
2.3.1.2 Dijital görüntüler
Bir Dijital resim, gij elemanlı iki boyutlu G matrisinden oluşur. Her bir elemana bir piksel denir. Kullanılan pikseller birer bilgi taşıyıcıdır. Bu değerlerin daha geniş olarak kullanıldığı durumlar, siyah beyaz resimler için O ile 255 arasındadır ve bu değer insan gözünün gri renk tonu ayırt etme olanağının üstündedir. Siyah-beyaz resimlerde piksel değerleri gri tonlarını veya değerlerini temsil eder. Renkli resimlerde ise aynı sırada üç farklı resim matrisi bulunur. Dijital resimlerin
fotogrametrik amaçlarda kullanılabilmesi için, resim koordinat sistemi ile piksel koordinat sistemi arasında bir ilişki kurulması gerekmektedir. Dijital kameralar ile resmi çekilen yüzey fotoğrafik değil de elektronik olarak kaydedilir. Böylece binlerce yük haline dönüştürülmüş resimler bir ara sistem yardımıyla bilgisayara aktarılır. Tüm bu işlemler fotoğrafik zorlukları ve resim kaybı, resim büzüşmesi, distorsiyon gibi hata unsurlarını ortadan kaldırmaktadır.
2.3.1.3 Ana bilgisayar
Bir ana bilgisayardan istenen, daha sonraki işlemler için bir çerçevenin tam depolanmasını sağlayacak diskinin bulunması, analiz için ana belleğin yeterli olması ve es zamanlı işlem durumunda çerçevelerden alınan görüntü verilerinin depolanabilmesidir.
2.3.1.4 Görüntü analiz yazılımı
Dijital fotogrametride görüntü analiz yazılımının önemi büyüktür. Bunun nedeni olarak pratiklik, gereksinimlere cevap verebilme ve yüksek doğruluk gibi kriterleri sayabiliriz. Dolayısıyla bir görüntü yazılım programında su özellikler bulunmalıdır:
1.Düseye çevirme ve ortofoto yapabilmelidir.
2.Üç boyutlu cisim belirlemesi yapabilmelidir.
3.İstenilen sayı ve büyüklükte resim isleyebilmelidir.
4.Kamera kalibrasyonu yapabilmelidir.
5.Cad sistemine bağlamak mümkün olmalıdır.
6.Görüntü eşleştirme yöntemiyle subpiksel doğruluğa erişmek mümkün olmalıdır.
7.Tam otomatik yaklaşık değer belirleyebilmeli ve kaba hataları ayıklayabilmelidir.
8.Sayısallastırıcı kullanımına ihtiyacı olmamalıdır.
9.Endüstri, Mimari, ve Hasar belirleme gibi alanlarda çok geniş kullanım ve görüş olanakları
sunmalıdır.
10.Kullanım kolaylığı bulunmalıdır.
11.Yarı otomatik nokta ölçmesi yapabilmelidir.
12.Tam otomatik ağ plaka ölçmesi yapabilmelidir.
13.Analog ve Dijital kameraları kullanabilmelidir.
14.Esnek resim çekme konfigürasyonuna sahip olmalıdır.
15.Cisimleri tam anlamlı dokümantasyon ve arşivleme özelliğine sahip olmalıdır.
2.3.2 Dijital fotogrametrinin kullanım alanları
1. Ortofoto haritaları oluşturulması.
2. Fotogrametrik hâlihazır yapımı.
3. Yapısal hareket ve deformasyonların gözlenmesi.
4. Köprü hareketlerinin ölçülmesi.
5. Baraj deformasyonlarının ölçülmesi.
6. Deprem ve yer kayması hasar tespiti ölçmeleri.
7. Karayolu tasarım ve planlama uygulamaları.
8. Anayol kavşaklarının detaylandırılması.
9. Boy ve en kesitlerin çıkartılması.
10. Toprak isleri hesapları.
11. Yapısal hareket ve deformasyonların ölçülmesi.
12. Yapı ölçmeleri.
13. Mimari ve arkeolojik uygulamalar.
14. Üç boyutlu modelleme
15. Rölöve ve restitüsyon projeleri
16. Siluet çıkarımı
17. Boy ve en kesit çıkartılması
18. Tünel ve yeraltı kazı ölçmeleri.
19. Yer kabuğu hareketlerinin tespiti.
20. Erozyon ölçmeleri.
21. Gemi inşası ve tasarımı.
22. Uçak ve otomobil sanayisi.
23. Haberleşme antenlerinin ölçülmesi.
24. Kar derinliğinin ölçülmesi.
25. Nükleer santral ölçmeleri.
26. Soğutma kulelerinin gözlenmesi.
27. Sanayi boru sistemlerinin montajı.
28. Depolama tanklarının ölçümü.
2.4. Yersel (Yakın Resim) Fotogrametri
Yakın resim fotogrametrisi ya da yersel fotogrametri objelerin birkaç cm’ lik çekim mesafesinden 300m uzaklığa kadar olan çekim mesafelerinde objelerin yer kameraları aracılığı ile çekilmiş görüntülerin üç boyutlu değerlendirilmesi ile ilgili işlemler olarak adlandırılır. Resim çekme makinesi ister optik isterse de Dijital formatta olsun genel olarak kullanılan resim ebatları dikdörtgen yapıdadır. Bu nedenle bu resimlerin uzun kenarı ve kısa kenarı gören iki ayrı görüş açısı mevcuttur. Oysa hava fotogrametrisinde resimler kare formatta olduğundan bu tür resimlerde tek bir görüş açısı vardır. Genel olarak yakın resim fotogrametrisinde objelerin bir model içerisinde kalması ve değerlendirmenin olabildiğince tek model olarak yapılması arzu edilir. Bu nedenle objenin sekli ve kullanılan kameranın odak uzaklığı, görüş açısı gibi parametreleri dikkate alınarak en uygun çekim mesafesi hesaplanır.
3.ARAZİ ÇALISMASINDA KULLANILACAK PHOTOMODELER YAZILIMI
PhotoModeler fotoğraflardan 3 boyutlu verilerin elde edilmesi, 3 boyutlu ölçümlerin yapılması ve 3 boyutlu modellerin oluşturulması esasına dayanır. 3D görüntüleyici, 3D modelinin etkileşimli bir görüntüsü ve Measure Tool da etkileşimli olarak koordinat, mesafe ve alan ölçümlerini sağlar. 3D modelleri dxf (2D ve 3D), 3Ds, Wavefront OBJ, WRML (1 ve 2) ve aşağıda listelenen formatlarında ve bunlara ek model animasyon olarak da dışa aktarılabilir. Ya da seçilen yüzey ortofoto olarak dışa aktarılabilir.
Balıkesir ili Bandırma İlçesi 1/1000 Ölçekli fotogrametrik Halihazır Harita Yapım Aşamaları
uçuş planı yapılması, fotoğrafların dengelenmesi, stereo çizim alanı oluşturulması , proje çizim aşaması, ortofoto oluşturma aşaması, plotter çıktı işlemleri
Fotogrametri haritalama projeleri, dijital ortho-rectified görüntüler ile birlikte grafik 2D ve 3D haritalar üretmek için hava fotoğrafı veya dijital görüntü ile birlikte hedeflenmiş, anket edilen kontrol noktalarını kullanmaktadır. Bir Texas Kayıtlı Profesyonel Arazi Araştırmacısının (RPLS) yer kontrol hedeflerinin belirlenmesi ve ölçümünden doğrudan sorumlu olması ve bir Amerikan Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Derneği (ASPRS) Sertifikalı Fotogrametristin havadan haritalama için doğrudan sorumlu olması TxDOT politikasıdır.
Aşağıdaki bölümler, Kontrol Hedefleri, Alan Araştırmaları, Hava Fotoğrafçılığı, Haritalama, Alan Kontrolleri, Raporlar ve Fotogrametri Çıktıları konularını ele almaktadır.
Kontrol Hedefleri
I. Hedef Tasarım
Geçmişte, kontrol hedeflerinin basılı kopya temas baskılarında görünecek kadar büyük olması gerekiyordu. Dijital veya "yumuşak kopya" fotogrametrisi artık kontak baskılar gereksiz yaptı. Bu nedenle, birçok TxDOT projesi için büyük hedeflere artık gerek yoktur. Aynı şekilde, bir uçuş şeridinin başlangıcını ve bitimini belirtmek için kullanılan "kutu" hedefleri artık gerekli değildir.
Şekil 3-1, 1 "= 250 '(1: 3000) film ölçeğine sahip veya 5 cm'lik bir Dijital Örnekleme Uzaklığı (GSD) olan bir TxDOT projesi için halihazırda kullanılan tipik hedef boyutunu göstermektedir Hedef boyutu, farklı Film ölçekleri veya dijital görüntü piksel boyutları.
Şekil 3-1. Tipik hedef boyutlar.
Hedef ve arka plan yüzeyi arasındaki iyi kontrast önemlidir. Bu nedenle, koyu bir zemin üzerine beyaz bir hedef kullanılmalıdır. Açık zemin üzerine siyah bir hedef kullanılmalıdır. Şekil 3-2 ve 3-3 arka plan yüzeyinin ve karşıt hedeflerin kullanımını göstermektedir. Hedefin arka plan yüzeyi ile iyi bir kontrasta sahip olduğundan emin olmak anketörün sorumluluğundadır.
Şekil 3-2. Koyu zemin yüzeyinde beyaz hedef.
Şekil 3-3. Açık zemin yüzeyinde siyah hedef.
II. Hedef Yer ve Yerleşim
Kontrol hedeflerinin yeri, aşağıdakileri içeren proje koşullarına bağlıdır:
- Hedefi güvenle yerleştirme ve sürdürme kabiliyeti.
- Proje alanının boyutu ve şekli.
- Proje için gereken doğruluk.
- Proje arazisi.
- Hedefi yerleştirmek için erişilebilirlik.
TxDOT, kılavuz olarak kullanılacak temel standart yapılandırmaları geliştirmiştir.
Kontrol şebekesi tasarımlarının iki sınıflandırması vardır: geleneksel kontrol şebekeleri ve havadan gelen GPS (ABGPS) verileri ile desteklenen kontrol şebekeleri. Teknik, gerekli hedef sayısını büyük ölçüde azalttığı için, ABGPS destekli kontrol ağları tercih edilir. Yer kontrolünü tamamlamak için ABGPS'nin kullanılması meşgul yol yollarının yakınında çalışılması ihtiyacını azaltarak veya ortadan kaldırarak saha mürettebatının güvenliğini artırabilir. Bununla birlikte, bazı projeler, ikili bir amaca hizmet etmek için geleneksel bir hedef düzenini gerektirebilir. Örneğin, hedefler havadan koruma ve yapım kütüğü kontrolü olarak kullanılabilir. Her iki tür ağ için (geleneksel ve ABGPS eklenmiş) kılavuzlar aşağıdaki paragraflarda verilmektedir. Sağlanan düzenlerin üç koordinatın da hepsine sahip olduğunu unutmayın; Bir kuzeye, doğuya ve yükselmeden oluşur.
III. Geleneksel Düzen
Şekil 3-4, TxDOT tarafından kullanılan eski konvansiyonel kontrol düzenini göstermektedir. Düzen hava haritalama ihtiyaçlarını inşaat tutma gereksinimleriyle birleştirmek için geliştirildi. Bu tasarım bir zamanlar sıklıkla kullanıldı ancak artık eskimiş olarak kabul edildi.
Şekil 3-4. Eski konvansiyonel kontrol hedef düzeni.
Bazen, havai haritalama için merkezi hat hedefleri 1500 feet aralıkla yapım kontrolünü birleştirmek gerekebilir. Bu durumlarda, merkez çizgisinin sol ve sağ tarafları arasında değişen tek bir kanat hedefi yeterlidir. Kanatların değiştirilmesi, gereken toplam hedef sayısını azaltır. Şekil 3-5'de, alternatif kanat kontrol düzeninin bir örneği gösterilmektedir.
Şekil 3-5. Değişik kanat hedeflerine sahip konvansiyonel kontrol düzenleri.
Hava haritası kontrolü ikili amaçla kullanılmadığında, merkez hat hedefleri gerekli değildir - proje kanat hedefleriyle tamamen kontrol edilebilir. Kanat hedefleri arasındaki boşluk, fotoğraf ölçeğine (film görüntüsü) veya piksel boyutuna (dijital görüntü) bakılmaksızın iki temel mesafeye çıkarılabilir. Şekil 3-6, kontrol sadece hava haritası için kullanıldığında ve ABGPS kullanılmadığında bir TxDOT hava harita projesi için temel konvansiyonel kontrol hedef düzenini göstermektedir. Hedefin uçuş hattına dikey maksimum mesafesi düzgün modelin kenarıdır. Film kullanan 1 "= 250" fotoğraf ölçeğinde, bu dikey mesafe yaklaşık 850 feet'tir.
Şekil 3-6. Temel konvansiyonel kontrol hedef düzeni.
Çoğu TxDOT hava harita projeleri şerit konfigürasyonda, şeritler fotoğraf yolları boyunca hizalanmıştır. Bununla birlikte, projeye bağlı olarak, bir blok konfigürasyonu havadan fotoğraf çekmenin ve havadan haritalama üretmenin daha etkili bir yolunu sağlayabilir. Bir blok konfigürasyonunun konvansiyonel kontrol düzeni, genel olarak, konvansiyonel şerit konfigürasyonlarıyla aynı hatları izler. Şekil 3-7, bir hava fotoğrafçılığı bloğunun tipik konvansiyonel kontrol düzenini göstermektedir.
Şekil 3-7. Geleneksel olarak kontrol edilen blok düzeni.
IV. Havadaki GPS Ek Düzeni
ABGPS verileri ile desteklenen kontrol hedefleri için temel şerit konfigürasyonu Şekil 3-8'de gösterilmektedir. Kontrol hedefleri çifti arasındaki maksimum boşluk, fotoğraf ölçeğine (film) veya piksel boyutuna (dijital) bakılmaksızın 6 model taban oluşturmaktadır.
Şekil 3-8. ABGPS yer hedef düzenini tamamladı.
Şekil 3-8'den, hava yoluyla GPS ile yer hedeflerinin eklenmesinin, gereken hedef sayısını önemli ölçüde azalttığı açıktır. Bununla birlikte, daha az hedef olduğundan, her hedefin kesin konumu, proje gereksinimlerinin karşılanması için daha kritik hale gelir.
Havayolu GPS kullanmanın birçok avantajından biri, özel mülkiyet alan hedef sayısını önemli ölçüde azaltabilmesidir. Bu, özel mülke girdi hakkı (ROE) kazandırmak için büyük miktarda zaman ve emek gerektirebilir ve TxDOT için maliyeti önemli ölçüde artırabileceği için arzu edilir.
Bir kontrol ağı tasarlarken genelde bir karar verilmesi gerekiyor: bir hedefi özel mülkiyet üzerinde ayarlayın veya kamu mülkünün iki tarafındaki özel arazilerde veya karayolları üzerinde iki hedef belirleyin. İki hedef belirlemek, tarlada yer alan toplam hedef sayısını arttırır ve kontrol noktaları çiftleri arasındaki mesafeyi kısaltır. Bununla birlikte, neredeyse her durumda, özel mülkiyete girme ihtiyacından kaçınmak için kamu alanındaki iki hedefi belirlemek tercih edilir.
Benzer şekilde, bir fotograf şeridinin başında ve bitiminde, kamusal alanların veya yolların yakınında yer alması için haritalama alanının ötesine uzanan uçuş hatlarının hafifçe uzatılmasıyla, özel mülkler genellikle engellenebilir. Özel mülklerden kaçınmak için giriş hakkını elde etmek yerine daha fazla hedef kullanmak konusunda herhangi bir sorunuz varsa, TxDOT İlçe Anket Koordinatörü'ne danışılmalıdır. Her durumda, kontrol hedefleri çiftleri arasındaki 6 model tabanının maksimum aralığı aşılamaz.
Şekil 3-9, hava yoluyla GPS ile desteklenen yer kontrol hedeflerini kullanan bir blok konfigürasyonunu göstermektedir.
Bu konfigürasyonun kritik unsurları şunlardır:
- Bloğun çevresinin maksimum 6 model baz aralığında bir kontrol hedefi vardır,
- Bloğun iç kısmında, her bitişik şerit arasında bir kontrol noktası olan maksimum 8 model baz istasyonu için bir kontrol noktası gereklidir ve
- Her şeridin sonu bir kontrol noktası çifti tarafından kontrol edilir.
Şekil 3-9. Havadan gps ile takviye edilmiş zemin kontrol hedeflerini kullanarak yapılandırmayı engelleyin.
Şekil 3-9'da, şeritler arasında bulunan hedeflerin paylaşıldığına dikkat edin. Herhangi bir nedenden dolayı hedefler paylaşılamazsa, her şeritte şerit uçlarında iki hedef olması gerekir.
Belirtildiği gibi, bloğun iç kısmında maksimum 8 model taban aralığıyla kontrol noktaları gerekir. İlk analitik çözüm gerçekleştirildiğinde iç noktalar bir kontrol noktası olarak tutulur. Kontrol noktalarının artık değerleri, çözeltideki hataları tespit etmek için değerlendirilir. Kontrol noktalarının kalan değerleri kaydedilmekte ve Projenin Analitik Üç Ayazma Raporunda raporlanmaktadır. Nihai analitik çözüm için iç noktalar ilave kontrol noktaları olarak kullanılır.
Asimetrik bir blok Şekil 3-10'da gösterilmektedir. Asimetrik bloklar, her bir şeridin sonunda bir çift kontrol hedefi ve gösterildiği gibi bir iç kontrol noktası içeren simetrik bloklarla aynı gerekliliklere sahiptir.
Şekil 3-10. Havadan GPS takviyeli zemin kontrol hedeflerine sahip asimetrik blok.
Şekil 3-10'da, üst uçuş şeridi yedi modelden oluşur. Bu, bloğun çevresindeki hedefler arasındaki maksimum 6 modeli aşıyor. Bu nedenle, üst şeridin çevresindeki hedefler arasında yaklaşık 3.5 modellik bir temel mesafe oluşturacak şekilde bir hedef yerleştirildi. Ayrıca, bloğun bir kontrol hedefi iç gerekliliğine dikkat edin. Bloğun 8 basamaktan daha az olmasına rağmen bir kontrol noktası gerekiyor. Blok boyutuna bakılmaksızın her blok için en az bir dahili kontrol noktası gereklidir.
Her şeridin başında ve sonunda bir çift kontrol noktası yerleştirmek için bir seçenek olarak, geçiş şeritleri kullanmak kabul edilebilir. Geçiş şeritleri, genel olarak gereken kontrol hedeflerinin sayısını azaltmak (özellikle büyük bloklarda) veya hedef koymanın zor veya tehlikeli olacağı alanlardan kaçınmak için yaygın olarak kullanılır. Geçiş şeritleri olan tipik bir blok konfigürasyonu Şekil 3-11'de gösterilmektedir. Geçiş şeridine gereksinim, geçiş şeridinin başlangıcında ve bitiminde bir çift kontrol hedefi ve geçiş şeridi boyunca kontrol noktaları çiftleri arasında en fazla 6 temel mesafe mesafesidir.
Şekil 3-11. Geçiş şeritleri olan blok.
Aynı 6 model taban sınırlaması ana bloğun dış şeritlerine çapraz şeridin kenarından itibaren gösterildiği gibi uzanır. Yine, iç kontrol noktaları, bitişik şeritler arasındaki blok içinde maksimum 8 model taban aralığında gereklidir.
V. Şerit bağları
Tüm fotoğraf şeritleri şerit uçlarında iki kontrol hedefi gerektirir. Bir blok düzeninde, hedefler bitişik şeritler arasında paylaşılabilir. Koridor tipi projeler için, güçlü bir bağ oluşturmak için üst üste gelen şeritler arasında yeterli resim bağlama noktaları geçilmesi koşuluyla, şeritleri birbirine bağlamak için örtüşen iki şerit arasındaki örtüşme alanına girmek için asgari bir kontrol hedefi gerekir.
Şekil 3-12. Havadan GPS takviyeli zemin kontrolü için tipik şerit bağları.
Şekil 3-4 - 3-12'deki hedef yerleşim diyagramları, TxDOT hava harita projeleri için kontrol geliştirirken izlenecek genel bir kılavuz olarak sunulmaktadır. Bununla birlikte, her koşulda, yer kontrol düzeninin projenin doğruluğunu karşılamak için yeterli olduğundan emin olmak için sözleşmeli danışmanın sorumluluğundadır.
VI. Doğruluk Gereksinimleri
Tüm hedefler hem kara ölçümü ile hem yatay hem de düşey koordinatlara sahip olmalıdır. Anten kontrol hedefleri için doğruluk gereksinimi Bölüm 1'de verilmektedir.
VII. Ek gereksinimler
Önceki paragraflarda belirtilen gerekliliklere ek olarak, sahadaki hedeflerin yerleştirilmesi için aşağıdaki şartlar uygulanır:
- Özel mülkiyete girmeden önce, toprak sahipleriyle imzalanan bir giriş hakkı mektubu alınmalıdır.
- Hedef, havadan görüntüler üzerinde hedefi belirsiz hale getirebilecek herhangi bir engelden arındırılmış olacaktır. Hedefin üzerinde dururken, ufuktan 45º yukarıda zirveye kadar gökyüzünün net bir görüntüsü olmalıdır.
- Hedef, yeryüzüne düz olarak yerleştirilmelidir. Hedefin altına büyüyebilecek herhangi bir bitki örtüsü yerleştirilmeden önce çıkarılmalıdır.
- Anket ölçümleri, hedefin merkez noktasında, hedefin merkez noktasında ölçülen yüksekliği ile yapılmalıdır.
- Hedefler gölgeli veya gölgeli bir alana yerleştirilmemelidir. Hedefin belirsizleşebileceği gölgeler için potansiyel hedef yerleri incelemek önerilir.
- Mümkünse havai tellerin altına bir hedef koymaktan kaçınılmalıdır. Havai teller üç boyutlu fotogrametrik ölçümleri zor hale getirebilir.
- Hedefler mümkün olduğunca bir alana yerleştirilmeli ve
- Özel mülkiyete konan hedefler, havaalanı uçuşu misyonu onaylandıktan sonra, arazi sahibi ile başka düzenlemeler yapılmadıkça derhal toplanacak.
Hedef bölgenin seçimini etkileyen diğer hususlar ve şunları içerir:
- Güvenli bir çalışma bölgesi seçmek, tercihen araç trafiğinden uzakta,
- Üzerinde bir hedefin boyandığı sert bir yüzey. Boyalı bir hedef genellikle bir kumaş hedefinden veya diğer malzemelerle yapılmış bir hedeften daha dayanıklıdır ve
- Özel arazi için bir giriş hakkını önlemek için halka açık bir sokakta hedef koyma gibi diğer projeye özgü durumlar.
VIII. Dokümantasyon ve Çıktılar
Kontrol hedefleri için dokümantasyon ve çıktılar hem metinsel hem de grafiksel bilgiden oluşur. Metinsel bilgiler Zemin Kontrolü Gönderme Formu (Form 2154) kullanılarak sunulacaktır . TxDOT müteahhitleri, bu formu TxDOT İlçe Anket Koordinatöründen talep etmelidir.
Grafik bilgi, kontrol hedeflerinin yere yerleştirildiği yerini gösteren bir haritayı içermelidir. Harita, kuzey oku ve ölçek çubuğunu içermelidir. Her kontrol hedefi hedef numarası ile etiketlenmelidir.
Arazi Araştırmaları
Tüm saha tarama faaliyetleri, arazi ölçümü ile ilgili mevcut TxDOT güvenlik gerekliliklerine uygun olarak yürütülecektir. Tüm hedefler hava fotoğrafçılığının kazanılmasından önce yerine getirilmeli ve hava fotoğrafçılığı görevi tamamlanıncaya kadar kontrol edilmeli ve muhafaza edilmelidir.
Genel olarak, RPLS, bir hedefi mizanpaj haritasındaki belirtilen konumdan taşıyabilir. Hedefin taşıyabileceği mesafe, düzenine (geleneksel veya ABGPS eklenmiş) ve fotoğrafın ölçeğine bağlıdır. Tipik bir 1: 3000 fotoğraf ölçeği (film) veya 5 cm (dijital) ABGPS destekli proje için, hedef planlanan konumdan uçuş yönüne paralel olarak 450 feet'e kadar hareket edebilir. RPLS, hedefin uçuş hattından daha uzağa veya daha yakınına taşınmasını önlemelidir; çünkü, hedefin fotoğraf kapsamının dışına çıkmasına veya hedefin etkinliğini azaltmasına neden olabilir.
Havadan Fotoğraf Çekimi
I. Genel
Metrik hava kameraları mühendislik tasarım seviyesi hava fotoğrafı için gereklidir. Film tabanlı bir hava kamerası kullanılarak elde edilen proje fotoğrafçılığı için, güncel bir USGS kamera kalibrasyonu gereklidir. USGS in situ kalibrasyonu onaylar ve kabul ettiğinde, TxDOT in situ kalibrasyon prosedürleri ve film tabanlı hava kameraları için yerinde kalibrasyon sonuçlarının raporlanması için gereklilikler konusunda rehberlik eder.
Dijital hava kamerası kullanılarak elde edilen proje fotoğrafçılığı için, kameranın üreticisinin kalibrasyon raporu veya üreticinin kalibrasyon ve bakım tavsiyeleri ile bir Uygunluk Beyanı kabul edilebilir. USGS in situ kalibrasyonu onaylar ve kabul ettiğinde, TxDOT yerinde kalibrasyon prosedürleri ve dijital hava kameraları için yerinde kalibrasyon sonuçlarının raporlanması için gereklilikler konusunda rehberlik eder.
II. Uçuş gereksinimleri
Hava fotoğrafçılığı için kullanılan uçaklar ABD Federal Ulaştırma Bakanlığı, Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından istenen tüm düzenlemelere uygun olarak muhafaza edilecek ve işletilecektir.
Uçağın tasarımı, kamera uçağın dış yapısına tüm parçaları monte edildiğinde engellenmemiş bir görüş alanı elde edecek şekilde olacaktır. Görüş alanı, egzoz gazı, yağ, atıksu ve hava türbülansından korunmalıdır. Fotoğraf makinesi objektifi ile fotoğraflanacak arazi arasında bir cam kapı varsa, bağlantı noktası optik kalitede, çizilmeden ve lekelerden arındırılmış olmalı ve kameranın çözünürlüğünü veya doğruluğunu düşürmemelidir.
Proje uçuşları, kontrollü veya sınırlandırılmış hava sahası alanlarına girebilir veya bu alanlara dahil olabilir. Gerekli boşlukların yerine getirildiğinden emin olmak için gerekli tüm onaylar, uçuş görevinden önce edinilmelidir. Uçuş planı ve herhangi bir projenin yeri pozitif kontrol hava sahasına girdiğinde, uçak, Federal Havacılık Yönetmeliği uyarınca böyle olumlu kontrol bölgelerinde çalışmak için uygun ekipmanı içermelidir. Tüm Askeri Operasyon Alanları (MOA), ABD Savunma Bakanlığı'ndan alınan uçuş ve tüm uçuş onayları ve güvenlik açıklıkları öncesinde tanımlanacaktır.
Hava fotoğrafçılığı, görüş mesafesinin 10 km'den fazla olmaması ve yüzeydeki sürekli rüzgarların 20 mil / saatin altında olması koşuluyla alınmaz. Yüzeydeki rüzgar rüzgarları 30 m.yi aşmamalıdır. Zemin kar, bulanıklık, duman, toz, bulutlar veya bulutların gölgeleriyle örtüştüğü zaman fotoğraflar çekilmez.
Belirtilen film negatif ölçeğini veya dijital görüntü taban piksel boyutunu elde etmek için uçuş yüksekliği, ortalama arazinin üzerindeki istenen yüksekliğin beş (5) üstünde veya altında olmamalıdır.
Uçak hattında pozlama örtüşmesi, ortalama altmış (% 60) artı veya eksi iki (% 2) olacaktır. Paralel uçuş şeritleri arasındaki yan tur, aksi belirtilmediği sürece ortalama yüzde otuz (yüzde 30) eksi beş (yüzde 5) olacaktır.
Uçak hattından ölçülen ve arka arkaya çekilen fotoğrafların başlıca noktalarıyla gösterilen yengeç, birbirini takip eden iki fotoğraf çerçevesi arasında beş (5) dereceyle değişmeyecek ve ortalama beş dereceden fazla ortalamaya sahip olmayacaktır Herhangi bir uçuş hattı veya tüm proje için en fazla iki derece.
Kameranın optik ekseninin gövde çizgisinden ayrılması olarak tanımlanan eğim, tek bir uçuş çizgisi için tek bir fotoğrafta beş (5) dereceyi ve bir (1) dereceyi aşmamalıdır. Ardışık fotoğraf çerçeveleri arasındaki göreli eğim altı (6) 'yı aşmamalıdır.
III. Film Başlığı ve Sayısal Resim Adlandırma
Hava filmini kullanan projeler için, her fotoğraf çerçevesi başlıklacaktır. Başlık, uçuş yönüne bakılmaksızın resim çerçevesinin sol tarafında olacaktır. Başlık, TxDOT İlçe Anket Koordinatörü, karayolu veya proje adı, fotoğraf stüdyosu ve fotoğraf çerçevesi numarası tarafından yönlendirilen hava fotoğrafı tarihini, Proje Servis Talep Numarasını (SRN) veya Kontrol, Bölüm ve İş (CSJ) numarasını içerecektir . Film başlığı örneği Şekil 3-13'de gösterilmektedir.
Şekil 3-13. Film başlığı.
Bir dijital fotoğraf makinesi kullanarak elde edilen görüntüler için, film başlığında bulunanla aynı bilgiler, dijital görüntü dosya adında ve görüntü eşlik eden uçuş günlüğünde yakalanacaktır. Dijital resim dosyası adı, SRN, Proje veya CSJ numarasından oluşur; bunu bir çizgi karakteri alan ayırıcı, ardından şerit numarası, bir çizgi karakteri alan ayırıcısı ve fotoğraf çerçevesi numarası izler. Dijital resim dosyası adına örnek olarak:
201219-2-005.tif
Bu örnekte "201219" projesi SRN, "-" ilk alan ayracı, "2" şerit numarası, "-" ikinci alan ayırıcı ve "005" fotoğraf çerçevesi numarasıdır. Fotoğraf çerçevesi numarası, en yüksek numaralı fotoğraf çerçevesindeki basamak sayısıyla eşleşecek şekilde önde gelen sıfırlarla doldurulacaktır. Örneğin, eğer bu proje en çok dört basamaklı bir fotoğraf çerçevesine sahip olsaydı, yukarıdaki örnekte yer alan fotoğraf çerçevesi numarası en yüksek numaralı çerçevedeki basamak sayısıyla eşleştirmek için "0005" olurdu.
Hem film hem de dijital kamera sistemleri için hava fotoğrafı metadata, uçuş sırasında uçuş ekibi tarafından doldurulan uçuş günlüğünü içermektedir. En azından uçuş logu, hava fotoğrafı, SRN, otoyol veya proje adı, kullanılan uçak ve kamera ve şerit ve fotoğraf çerçevesi numaralarını kaydeder.
Film veya dijital olan tüm görüntüler TxDOT'un malıdır. Orijinal hava filmi bir teslimat ve Austin'de bulunan TxDOT film tonozunda arşivlenecektir. Dijital görüntüler, arşivleme için DVD üzerinde TxDOT'a veya iade edilemeyen bir katı hal sabit sürücüye teslim edilecektir.
haritalama
I. Doğruluk standardı
Hava fotoğrafçılığı kullanılarak oluşturulan haritalar için TxDOT harita doğruluk standartları, Amerikan Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Derneği (ASPRS) Spesifikasyonları ve Büyük Ölçekli Haritalar için Standartlar Komitesi Standartları Sınıf 1'dir (ASPRS 1990)
Harita doğruluğu, haritalama işlemine giren her bir bileşene bağlıdır: yer kontrol hassasiyeti, hassasiyet ve mekansal geometri; Hava fotoğrafı edinimi, kalitesi ve işlenmesi; Analitik üçgenleştirme ekipmanı ve prosedürleri; Ve derleme ekipmanı, prosedürleri ve doğruluğu haritalar. Bir haritalama projesi, belirli bir doğruluk belirtimine uyacak şekilde tasarlanabilir. Bununla birlikte, elde edilen haritanın gerçek doğruluğu, kontrol edilen haritanın üretilmesinde kullanılanlardan daha yüksek bir doğruluk düzeneğine sahip bağımsız bir alan kontrolü ile belirlenebilir.
TxDOT harita doğruluk standardı, fotogrametrik olarak türetilen haritaların, doğru ekipman ve prosedürlerin kullanılması koşuluyla saha kontrolü yapılmaksızın Sınıf 1 ASPRS standardına uymasını sağlar. Bununla birlikte, periyodik olarak TxDOT, gerekli doğruluğun sağlandığından emin olmak için sözleşme yapabilir veya alan kontrolleri yapabilir.
TxDOT doğruluk standardı, tek tek konum bileşenleri için kök karanlık kare hata (RMSE) sınırlarını koyar: kuzey, doğu ve yükseklik. Büyük ölçekli (1: 20.000 veya daha büyük) Sınıf 1 haritaları için sınırlayıcı yatay RMSE, belirtilen harita ölçeğinde 0,01 "'dir. Tasarım seviyesi haritalaması, 0,4 fit'lik tek tek X ve Y koordinatları için sınırlayıcı bir RMSE'ye sahiptir. Normal haritalar için belirtilen kontur aralığının 1/3'ü ve iyi tanımlanmış özelliklerde spot yükseklikler için belirtilen kontur aralığının 1 / 6'sıdır Aksi belirtilmediği sürece bir ayak kontur aralığı TxDOT tasarım seviyesi haritalandırması için tipiktir. Bir ayaklık kontur aralığı için derlenen bir harita, genel arazi için 0.33 fit, iyi tanımlanmış arazi özellikleri için 0.17 fit gibi sınırlayıcı bir RMSE'ye sahiptir.
II. Analitik üçgenleştirme
Bir ön eşzamanlı demet ayarı, blok çevre boyunca en az miktarda kontrol noktası kullanılarak yapılmalıdır. Tüm ek kontrol noktaları kontrol noktaları olarak ele alınmalıdır. Bu minimum kontrollü ayarlamanın sonuçları aşağıdaki ölçütleri karşılamalıdır:
- Birim Ağırlığındaki Standart Hata ( ) 1.0'dan düşük olmalıdır. Bu, bir şerit-şerit ve blok-bazlı bazda tek tek XYZ artık RSME değerleri için geçerlidir. Değeri önsel standart sapma ile RMSE değerine bölünmesiyle hesaplanır. A > 1.0 önsel standart sapmaların aşırı iyimser tahminini gösterebilir ve potansiyel olarak problem noktalarını gizleyebilir,
- Herhangi bir görüntü koordinatının kalıntı değeri 15 mikrometreden fazla olmamalıdır,
- Zemin kontrol kalıntıları için RMS, XY için ortalama arazi yüksekliğinin üzerindeki uçan yüksekliğin 1 / 15.000'ini ve Z için ortalama arazi yüksekliğinin üzerindeki uçan yüksekliğin 1 / 10,000'ini aşmamalıdır,
- Herhangi bir yer kontrol koordinatındaki azami kalıntı, yukarıda belirtilen yer kontrol kalıntıları için RMS değerinin 2,5 katını aşmamalıdır,
- Kontrol noktası koordinatlarındaki uyumsuzluğun (hesaplanan koordinat değeri ile anket edilen koordinat değeri arasındaki fark), XY için ortalama arazi yüksekliğinin üzerindeki uçan yüksekliğin 1 / 15.000'i ve XY için uçağın üstündeki uçan yüksekliğin 1 / 10,000'ini aşmamalıdır. Z için ortalama arazi yüksekliği ve
- Bireysel kontrol noktası koordinatlarının tutarsızlığı, yukarıda belirtilen kontrol noktası tutarsızlıkları için RMS'nin 2,5 katını aşmamalıdır.
Yukarıdaki ölçütleri yerine getirirse, ön ayarlama çözümü foto ölçümlerinde veya yer kontrol ölçümlerinde herhangi bir yanıltıcı veya hatalı hata olmadığını gösterir. Yukarıdaki ölçütlerdeki son madde test başarısız olursa, girdi verileri sahtekarlıklar için kontrol edilmelidir.
Nihai ayar, tüm proje verisinin aynı anda paket ayarlaması olmalıdır. Tüm zemin kontrol noktaları, kontrol noktaları olarak belirlenen hiçbir nokta bulunmadan ayarlamaya dahil edilmelidir. Nihai ayar sonuçları aşağıdaki ölçütleri karşılamalıdır:
- Birim Ağırlığındaki Standart Hata ( ) 1.0'dan düşük olmalıdır. Bu, bir şerit-şerit ve blok-bazlı bazda tek tek XYZ artık RSME değerleri için geçerlidir. Değeri önsel standart sapma ile RMSE değerine bölünmesiyle hesaplanır. A > 1.0 önsel standart sapmaların aşırı iyimser tahminini gösterebilir ve potansiyel olarak problem noktalarını gizleyebilir,
- Herhangi bir görüntü koordinatının kalıntı değeri 15 mikrometreden fazla olmamalıdır,
- Zemin kontrol kalıntıları için RMS, XY için ortalama arazi yüksekliğinin üzerindeki uçan yüksekliğin 1 / 15.000'ini ve Z için ortalama arazi yüksekliğinin üzerindeki uçan yüksekliğin 1 / 10,000'ini aşmamalıdır ve
- Herhangi bir yer kontrol koordinatındaki azami kalıntı, yukarıda belirtilen yer kontrol kalıntıları için RMS değerinin 2,5 katını aşmamalıdır.
III. Harita Derleme
Havadan haritalama işleminde kullanılan ekipmanın, ASPRS Sınıf 1 Doğruluk Standardını karşılayan haritalar üretebilmesi gerekir.
IV. MicroStation V8i Düzeyleri
TxDOT için üretilen havadan haritalama için aşağıdaki seviye yapısı gereklidir:
Zemin Özellikleri |
DTM özelliği olarak mı kullanılır? |
MicroStation V8i düzey adı |
MicroStation V8i düzey numarası |
---|---|---|---|
Kontrol |
|
|
|
Yatay kontrol, fotoğraf ana puanı |
yok hayır |
P_control zemin ctrl |
401 |
Yol |
|
|
|
Kaplanmış yol, kaldırım |
Evet |
P_road döşeli, kaldırım |
402 |
Toprak yol |
Evet |
P_road kir |
403 |
Koruma rayı |
yok hayır |
P_road guard rail |
404 |
Koruma çiti |
yok hayır |
P_road guard çit |
405 |
Koruma yazıları |
yok hayır |
P_road guard post |
406 |
Beton bariyer |
yok hayır |
P_road eşik bariyeri |
407 |
Boya şeridi, düz ve kesik çizgili |
Evet |
P_road boya şeridi |
408 |
Köprü sonu |
Evet |
P_road köprü sonu |
409 |
Sığır koruması |
yok hayır |
P_road sığır koruması |
410 |
Havai levha |
yok hayır |
P_road havai levha |
411 |
Genel yol özelliği |
yok hayır |
P_road genel özelliği |
412 |
Demiryolu |
|
|
|
Demiryolu hatları ve yardımcı kontrol donatımı |
yok hayır |
P_railroad rr kontrolü |
413 |
Drenaj |
|
|
|
Beton baraj |
Evet |
P_drainage conc dam |
414 |
Beton drenajı |
Evet |
P_drenaj conc drain |
415 |
Toprak barajı |
Evet |
P_drenaj toprak baraj |
416 |
riprap |
Evet |
P_drenaj riprap |
417 |
elektrik kablo borusu |
Evet |
P_drainage menfez |
418 |
Giriş |
Evet |
P_drenaj girişi |
419 |
Su |
Evet |
P_drenaj suyu |
420 |
Bataklık |
Evet |
P_drainage marsh |
421 |
yapı |
|
|
|
bina |
yok hayır |
P_structure building |
422 |
Harabe |
yok hayır |
P_structure harabe |
423 |
Kaldırım |
yok hayır |
P_structure kaldırım |
424 |
levha |
yok hayır |
P_structure slab |
425 |
Sundurma, güverte |
yok hayır |
P_structure porch |
426 |
Merdiven, basamaklar |
yok hayır |
Merdiven basamakları |
427 |
Çit, kapı, çit sonrası |
yok hayır |
P_structure çit |
428 |
İstinat duvarı |
yok hayır |
P_structure ret duvarı |
429 |
Duvar |
yok hayır |
P_structure duvarı |
430 |
mezarlık |
yok hayır |
P_structure cemetery |
431 |
İlan panosu |
yok hayır |
P_structure ilan panosu |
432 |
İşaretle, kutup ve yazı yaz |
yok hayır |
P_structure sign |
433 |
Anten, hücresel kuleler, uydu çanağı |
yok hayır |
P_structure anten |
434 |
fırıldak |
yok hayır |
P_structure windmill |
435 |
Bayrak direği |
yok hayır |
P_structure bayrak direği |
436 |
Borular, yerel şebeke boruları |
yok hayır |
P_structure boru |
437 |
Tank, büyük ve küçük yağ tankı, propan tankı |
yok hayır |
P_structure tankı |
438 |
İnşa halindeki alan |
yok hayır |
P_structure constr alanı |
439 |
Genel özellik, örneğin futbol veya basketbol golleri, klima üniteleri |
yok hayır |
Genel yapı |
440 |
Tanımlanamayan özellik |
yok hayır |
P_structure kimliği belirsiz |
441 |
yarar |
|
|
|
Yangın hidrantı |
yok hayır |
Yangın musluğu |
442 |
Rögar |
yok hayır |
P_utility menhol |
443 |
İşaretçi, sayaç, valf |
yok hayır |
P_utility işareti |
444 |
Iletim kulesi, iletim hattı |
yok hayır |
P_utility trans kule |
445 |
Boru hattı, maruz kalmış petrol ve gaz nakil hatları |
yok hayır |
P_utitlity boru hattı |
446 |
Yardımcı Direkler |
|
|
|
Trafik ışığı, ışık kutbu, trafo ile direk, direk |
yok hayır |
Genel direk p_utility |
447 |
Bitki örtüsü |
|
|
|
orman |
yok hayır |
P_veg ormanları |
448 |
ağaç |
yok hayır |
P_veg ağacı |
449 |
Ağaç çiftliği |
yok hayır |
P_veg ağaç çiftliği |
450 |
Ağaç bahçesi |
yok hayır |
P_veg meyve bahçesi |
451 |
avuç içi |
yok hayır |
P_veg palmiyesi |
452 |
Dijital Arazi Modeli (DTM) |
|
|
|
breakline |
Evet |
P_dtm kırılma çizgisi |
453 |
Genel kırılma çizgisi (DTM'yi etkileyen ancak başka şekilde tanımlanmamış culteral özellikler için kullanılır) |
Evet |
P_dtm genel kırılma çizgisi |
454 |
İstinat duvarı kırılma çizgisi |
Evet |
P_dtm istinat duvarı |
455 |
Kaldırım izi çizgisi |
Evet |
P_dtm kaldırım |
456 |
Kütle noktası |
Evet |
P_dtm kütle noktası |
457 |
Su engellenmiş |
Evet |
P_dtm su engellendi |
458 |
Örtülü alan |
Evet |
P_dtm gizlenmiş alan |
459 |
Çukur veya dolgu alanı |
Evet |
P_dtm çukur veya dolgu alanı |
460 |
Stok yığını, çakıl stok yığını, kömür stok yığını vb. |
Evet |
P_dtm stok yığını |
461 |
Alan Çekleri
Harita doğruluğunun uygunluğunun test edilmesi, TxDOT için üretilen herhangi bir harita için yapılabilir. TxDOT, testi bir satıcıya (genellikle anten haritası tedarikçisinden bağımsız) kontrat edebilir veya devlet kaynakları kullanarak test yapabilir. Herhangi bir test çaba için, test sonuçlarının yazılı bir özeti gereklidir.
Yazılı özet, SRN, otoyol, ilçe ve saha kontrolünün yapıldığı tarih (ler) i kapsayacak. Kullanılan saha prosedürleri ve teçhizatın kısa bir özeti özette yer alacaktır.
Alan kontrolünün sonuçlarını özetleyen bir tablo, TxDOT'a sağlanacak ve şunları içermektedir:
- Her bir kontrol noktasının nokta numarası ve açıklaması.
- Fotogrametrik harita verilerinden türetilen her nokta için XYZ koordinatları.
- Her bir kontrol noktası için alan ölçümü ile belirlenen XYZ koordinatları.
- Koordinatların her biri ile farklardan saptanan RMSE değeri arasındaki fark.
Herhangi bir alan kontrolü görevinde, proje alanları boyunca eşit olarak dağıtılan en az 20 kontrol puanı gereklidir. Bu, nihai kalite istatistiklerinden herhangi bir puan içermemektedir. Örneğin, saha sakıncaları yüzünden ceza verilmeyen noktalar.
Alan kontrolünden kaynaklanan istatistiksel analizlerden puan reddedilebilir, ancak herhangi bir kontrol noktasını reddetme nedeni belgelendirilmelidir. Bir noktanın istatistiksel olarak ihmal edilen olması, herhangi bir kontrol noktasını otomatik olarak reddetmenin gerekçeleri değildir.
Raporlar
I. Analitik Üç Ayaklılık Raporu
TxDOT için gerçekleştirilen tüm hava harita projeleri için analitik üçgenleştirme raporu gereklidir. Rapor, uçuş planlamasından harita derleme tarihine kadar projenin bir kaydı olarak kullanılmak üzere hazırlanmıştır. Raporda, asgari olarak, uçuş hattı sayısı, fotoğraf çerçevesi sayısı, analitik üçgenleştirme tarihi ve analitik üçgen işleme ve ayarlamanın doğruluğunu ve kalitesini değerlendirmek için gerekli temel istatistikler dahil olmak üzere projenin kısa bir açıklamasını içermelidir. Projenin nasıl işlendiğini veya projenin nasıl ilerlediğini daha ayrıntılı olarak açıklamak için faydalı olacak ek anlatımlar raporda yer almalıdır.
Analitik üçgenleştirme raporu kısa olmalı ve yalnızca bir ila iki sayfaya ihtiyaç duymalıdır. Proje için büyük fotoğraf-by-fotoğraf istatistikleri göndermeyin. Fotograf-by-fotoğraf istatistikleri ya proje ile birlikte saklanmalı ya da daha sonra ihtiyaç duyulması halinde yeniden yaratılabilir olmalıdır, örn. Veriyle ilgili bir problem bulunması durumunda olduğu gibi.
Analitik üçgenleştirme raporuna dahil edilecek önemli istatistikler şunlardır:
- Blok çözümü için mikron cinsinden sigma değeri.
- Proje için RMS değeri blok çözümü için tek tek X, Y ve Z değerleri olarak kontrol edilir.
- Blok çözümü için maksimum zemin kontrol kalıntısı.
- Havadan gelen GPS kullanılıyorsa, fotoğrafın RMS konumu.
II. Havadan GPS İşleme Raporu
Havadan GPS İşleme Raporu, ABGPS verilerinin işlenmesiyle ilgili kısa bir özet olmalıdır. Raporda, çözümün tek bir temel çözüm, bir ağ çözümü veya Hassas Nokta Konumlama (PPP) çözümü olup olmadığını belirlemesi gerekir.
Çözüm, PPP ise kullanılan özel teknik, kullanılan efektif efemerisin ve saat verisinin gecikmesi ile birlikte tanımlanmalıdır.
Uçaklar tarafından toplanan GPS verilerini post-proses için bir baz istasyonu / birimleri kullanılıyorsa, rapor, ana istasyonun (ların) proje alanına olan uzaklığını, ana istasyonun (ların) veri toplama oranını , Kesin ephemeris ve saat verilerini, işleme verisini ve yükseklikleri belirlemek için kullanılan jeoidin kullanımı (veya kullanılmaması).
Havadan GPS İşleme Raporu, işlemenin kalitesini değerlendirmek için gerekli bilgileri içermelidir. Genellikle bu, izlenen uyduların sayısını gösteren grafikler, PDOP ve baz istasyonu çözümlerinde ileri ve geri işlem ayırımı içerecektir.
İşlem sonrası veriler TxDOT'a gönderilirse, verilerin uçak anteninin eksantrisiteleri kaldırılmışsa veya koordinat değerlerine bir yüzey ayar faktörü uygulanmışsa not edilmelidir. Anten dışmerkezlikleri veriden çıkartılmadıysa, verilere bir anten eksantriklik diyagramı eklenmelidir. Bir yüzey ayar faktörü uygulanmışsa, uygulanan yüzey faktörünün değeri not edilmelidir.
Fotogrametri Çıktıları
- Film tabanlı hava kamerası kullanılıyorsa: film rulolarında film negatifleri iletilir. Film, Bilgi Teknolojisi Operasyonları Bölümü (IOD), Fotogrametri Şubesi'ne teslim edilecek.
- Dijital hava kamerası kullanılıyorsa: DVD'de, iade edilemeyen bir katı hal sabit sürücüsünde veya geri dönüşü olmayan katı hal flaş sürücüsünde gönderilen dijital görüntü çerçeveleri. DVD ortamında dağıtım, 40 GB'dan daha az veri içeren projelerle sınırlıdır. Görüntülerin bulunduğu depolama ortamı Bilgi Teknolojisi İşlemleri Bölümü (IOD) Fotogrametri Şubesine teslim edilecek.
- Uçuş hatlarının yerini, poz istasyonlarını ve kontrol hedef konumlarını gösteren bir uçuş haritasını içeren hava verileri.
- Analitik üçgenleştirme raporu.
- ABGPS kullanılıyorsa bir ABGPS işleme raporu.
- Kontrol noktası dokümantasyonu (referans Kontrol Hedefleri, VIII. Dokümantasyon ve Sunulan Hususlar).
- Planimetrik özellikleri içeren bir MicroStation® iki boyutlu (2D) tasarım dosyası.
- DTM verileri içeren bir MicroStation® üç boyutlu (3D) tasarım dosyası.
- DTM verileri kullanılarak oluşturulmuş bir GEOPAK® TIN dosyası.
- Dijital (Ortho-Rectified) Orthophotography.
- TxDOT İlçe Anket Koordinatörü tarafından, sert kopya havadan çerçeve baskılar, kontrol noktaları diyagramları ve alan kontrol belgeleri de dahil olmak üzere ancak bunlarla sınırlı olmayan ek teslimatlar
Fotogrametri teknolojisinin çok hızlı ilerlemesi ile birlikte Fotogrametri alanında büyük gelişmeler kaydedildi. Fotogrametri genel olarak, cisimler ve oluşturdukları çevreden yayılan ısınların şekillendirdiği fotoğrafik resimlerin ve yaydıkları elektro manyetik enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri sonunda bu cisimler ve çevre hakkında güvenilir bilgilerin elde edildiği bir teknoloji ve bilim dalıdır.
Temelde fotogrametri resim çekme noktasının konumuna göre,
Hava Fotogrametrisi
Yersel Fotogrametri
olmak üzere ikiye ayrılır.
Hava fotogrametrisi, topografik ve tematik haritaların üretimi, sayısal arazi modelleri elde etmek amacıyla kullanılır. Yersel fotogrametri ise Mimarlık, Harita Mühendisliği ile İnşaat Mühendisliği çalışmalarında, arkeoljik amaçlı çalışmalarda, tıpta, trafik kazaları, kriminoloji v.b çalışmalarında kullanılmaktadır. Yersel fotogrametri yöntemi fotogrametrik röleve yapımında yıllardır başarı ile kullanılan bir yöntemdir. Gelişen bilgisayar ve bilgi teknolojileri ile birlikte, klasik yersel fotogrametrik yöntemi yerini dijital yersel fotogrametri yöntemine bırakmıştır.
Dijital fotogrametri yöntemi ile bütün yöneltme ve çizim işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Bu yöntem, otomatik yöneltme ve ölçme işlemleri, dijital üç boyutlu vektör veri, sayısal ortofoto, sayısal yüzey ve arazi modellerinin üretimi gibi birçok imkân sunmaktadır. Elde edilen sonuç ürünlerin sayısal olması, bu ürünlerin belgeleme ve fotogrametrik röleve dışında üç boyutlu modelleme, üç boyutlu verinin görselleştirilmesi, yönetilmesi ve CBS ortamında sunulması gibi farklı uygulama alanlarında da kullanılmasına olanak sağlamaktadır.
Uzun yıllar boyunca kullanılan klasik yersel fotogrametri yönteminde belgeleme ve röleve amacıyla fotoğraflar metrik kameralar ile çekilmekteydi. Tarihi ve kültürel mirasın özellikleri göz önünde bulundurularak mono olarak çekilen fotoğraflar tek fotoğraf değerlendirmesi (rödresman), yada stereo çekim durumunda analog stereo değerlendirme aletlerinde değerlendirilmekteydi
Dijital fotogrametri yöntemi ile birlikte semi metrik kameralar yada dijital kameralar ile çekilen fotoğraflar dijital fotogrametrik değerlendirme aletlerinde aktarılmaktadır. Bütün yöneltme ve çizim işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Dijital fotogrametri yöntemi, otomatik ölçme işlemleri, dijital üç boyutlu vektör veri, sayısal ortofoto, sayısal arazi ve yüzey modelleri gibi birçok imkanlar sunmaktadır (Yastıklı, 2005). Gelisen bilgisayar ve bilgi teknolojileri ile
birlikte, dijital yersel fotogrametri yöntemi ile elde edilen sonuç ürünler, belgeleme ve fotogrametrik röleve amacı dışında CAD ortamında tarihi ve kültürel mirasın üç boyutlu modellenmesi, üç boyutlu verinin görselleştirilmesi, elde edilen verilerin yönetilmesi ve CBS ortamına aktarılarak bu verilerin sorgulanması gibi birçok uygulamada kullanılmaktadır.
2. FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
2.1 Analog Fotogrametri
Analog kameralarla çekilen fotoğraf çiftlerinin optik mekanik aletlerle yöneltilerek stereomodelin oluşturulmasını, değerlendirilmesini ve bu aletlere bağlanmış çizim masaları kullanılarak istenilen ölçekte çizim üretilmesini kapsar.
2.2. Analitik Fotogrametri
Analitik fotogrametride veri olarak analog resimler kullanılmaktadır. Optik mekanik aletler bilgisayarlarla desteklenmiş ve bu şekilde fotogrametrik hesap başlamıştır. Ayrıca ürün bilgisayarda elde edildiğinden, bu ürünlerin bilgisayar destekli tasarım (CAD) sistemlerine aktarılması ve görsel efektler eklenmesi mümkündür.
2.3 Dijital Fotogrametri
Dijital yöntemde, fotogrametriye temel olan tüm adımlar bilgisayarlar üzerinde sayısal olarak yapılmaktadır. Bunun için gerekli olan resimler, hava fotogrametrisinde uçak ve uydu görüntüleri ve yersel fotogrametri de CCD kameraları ile elde edilen sayısal resimler ve normal resimlerin tarayıcılar yardımıyla taranıp sayısal ortama aktarılması ile sağlanmaktadır. Günümüzde dijital
fotogrametri yaygın olarak kullanılmaktadır.
2.3.1 Dijital fotogrametrik sistemler
Dijital fotogrametrik sistemler; optik, elektronik, matematik, fotoğrafçılık ve bilgisayar teknolojisi gibi çeşitli bilim dallarından yararlanılarak oluşturulmuş bir mühendislik uygulamasıdır. Bu sistemde, gerek kullanılan donanım ve yazılım gerekse yapılan işlemlerin tümü dijital olarak yapılmaktadır. Dijital görüntü isleme, bir bilgisayar yardımı ile görüntülerin elde edilmesi, depolanması islenmesi ve çeşitli ölçme ve yorumlama amaçları için farklı türdeki gösterimlere hazır hale getirilmesidir. Böylelikle mühendislik uygulamalarında önemli olan veri kaybı, presizyon, zaman gibi etkenler minimum seviyelerinde tutulmaktadır.
Bu sistemde yapılacak uygulamalarda gereksinim duyulan, sayısal görüntüleme sistemleri başlıca dört bileşenden oluşmaktadır. Bunlar;
· Dijital Kameralar,
· Dijital Görüntüler,
· Ana Bilgisayar,
· Görüntü Analiz Yazılımından
oluşur.
2.3.1.1 Dijital kameralar
Dijital kameralar görüntü yüzeyi algılayıcının iki boyutlu alanını içeren coğrafi objelerin kayıt edilmesi için kullanılır. Bu algılayıcıların yük durumları belirli zaman aralıklarında okunan analog sinyallerle belirlenir. Daha sonra analog-Dijital dönüşümünü takriben sinyaller sayısallaştırılır.
CCD (Charge Couple Device) kameralar Dijital fotogrametrik kameralar için en yaygın olanlarıdır. Bu kameralar yapıları bakımından normal kameralar ile mukayese edildiklerinde daha küçük ve nispeten daha sağlamdır. Fotogrametrik uygulamalarda CCD kameralar, algılama üstünlükleri, düşük güç gereksinimi, küçük boyut ve taşınabilirlik, düşük fiyat ve bakım
gerektirmemesi gibi üstünlüklere sahiptir. CCD kameraların en önemli özelliği, lineerlik ve dengeyi birlikte ele almasıdır. Bunlar görüntü ölçme hassasiyetinde önemli bir avantajı gösterir.
2.3.1.2 Dijital görüntüler
Bir Dijital resim, gij elemanlı iki boyutlu G matrisinden oluşur. Her bir elemana bir piksel denir. Kullanılan pikseller birer bilgi taşıyıcıdır. Bu değerlerin daha geniş olarak kullanıldığı durumlar, siyah beyaz resimler için O ile 255 arasındadır ve bu değer insan gözünün gri renk tonu ayırt etme olanağının üstündedir. Siyah-beyaz resimlerde piksel değerleri gri tonlarını veya değerlerini temsil eder. Renkli resimlerde ise aynı sırada üç farklı resim matrisi bulunur. Dijital resimlerin
fotogrametrik amaçlarda kullanılabilmesi için, resim koordinat sistemi ile piksel koordinat sistemi arasında bir ilişki kurulması gerekmektedir. Dijital kameralar ile resmi çekilen yüzey fotoğrafik değil de elektronik olarak kaydedilir. Böylece binlerce yük haline dönüştürülmüş resimler bir ara sistem yardımıyla bilgisayara aktarılır. Tüm bu işlemler fotoğrafik zorlukları ve resim kaybı, resim büzüşmesi, distorsiyon gibi hata unsurlarını ortadan kaldırmaktadır.
2.3.1.3 Ana bilgisayar
Bir ana bilgisayardan istenen, daha sonraki işlemler için bir çerçevenin tam depolanmasını sağlayacak diskinin bulunması, analiz için ana belleğin yeterli olması ve es zamanlı işlem durumunda çerçevelerden alınan görüntü verilerinin depolanabilmesidir.
2.3.1.4 Görüntü analiz yazılımı
Dijital fotogrametride görüntü analiz yazılımının önemi büyüktür. Bunun nedeni olarak pratiklik, gereksinimlere cevap verebilme ve yüksek doğruluk gibi kriterleri sayabiliriz. Dolayısıyla bir görüntü yazılım programında su özellikler bulunmalıdır:
1.Düseye çevirme ve ortofoto yapabilmelidir.
2.Üç boyutlu cisim belirlemesi yapabilmelidir.
3.İstenilen sayı ve büyüklükte resim isleyebilmelidir.
4.Kamera kalibrasyonu yapabilmelidir.
5.Cad sistemine bağlamak mümkün olmalıdır.
6.Görüntü eşleştirme yöntemiyle subpiksel doğruluğa erişmek mümkün olmalıdır.
7.Tam otomatik yaklaşık değer belirleyebilmeli ve kaba hataları ayıklayabilmelidir.
8.Sayısallastırıcı kullanımına ihtiyacı olmamalıdır.
9.Endüstri, Mimari, ve Hasar belirleme gibi alanlarda çok geniş kullanım ve görüş olanakları
sunmalıdır.
10.Kullanım kolaylığı bulunmalıdır.
11.Yarı otomatik nokta ölçmesi yapabilmelidir.
12.Tam otomatik ağ plaka ölçmesi yapabilmelidir.
13.Analog ve Dijital kameraları kullanabilmelidir.
14.Esnek resim çekme konfigürasyonuna sahip olmalıdır.
15.Cisimleri tam anlamlı dokümantasyon ve arşivleme özelliğine sahip olmalıdır.
2.3.2 Dijital fotogrametrinin kullanım alanları
1. Ortofoto haritaları oluşturulması.
2. Fotogrametrik hâlihazır yapımı.
3. Yapısal hareket ve deformasyonların gözlenmesi.
4. Köprü hareketlerinin ölçülmesi.
5. Baraj deformasyonlarının ölçülmesi.
6. Deprem ve yer kayması hasar tespiti ölçmeleri.
7. Karayolu tasarım ve planlama uygulamaları.
8. Anayol kavşaklarının detaylandırılması.
9. Boy ve en kesitlerin çıkartılması.
10. Toprak isleri hesapları.
11. Yapısal hareket ve deformasyonların ölçülmesi.
12. Yapı ölçmeleri.
13. Mimari ve arkeolojik uygulamalar.
14. Üç boyutlu modelleme
15. Rölöve ve restitüsyon projeleri
16. Siluet çıkarımı
17. Boy ve en kesit çıkartılması
18. Tünel ve yeraltı kazı ölçmeleri.
19. Yer kabuğu hareketlerinin tespiti.
20. Erozyon ölçmeleri.
21. Gemi inşası ve tasarımı.
22. Uçak ve otomobil sanayisi.
23. Haberleşme antenlerinin ölçülmesi.
24. Kar derinliğinin ölçülmesi.
25. Nükleer santral ölçmeleri.
26. Soğutma kulelerinin gözlenmesi.
27. Sanayi boru sistemlerinin montajı.
28. Depolama tanklarının ölçümü.
2.4. Yersel (Yakın Resim) Fotogrametri
Yakın resim fotogrametrisi ya da yersel fotogrametri objelerin birkaç cm’ lik çekim mesafesinden 300m uzaklığa kadar olan çekim mesafelerinde objelerin yer kameraları aracılığı ile çekilmiş görüntülerin üç boyutlu değerlendirilmesi ile ilgili işlemler olarak adlandırılır. Resim çekme makinesi ister optik isterse de Dijital formatta olsun genel olarak kullanılan resim ebatları dikdörtgen yapıdadır. Bu nedenle bu resimlerin uzun kenarı ve kısa kenarı gören iki ayrı görüş açısı mevcuttur. Oysa hava fotogrametrisinde resimler kare formatta olduğundan bu tür resimlerde tek bir görüş açısı vardır. Genel olarak yakın resim fotogrametrisinde objelerin bir model içerisinde kalması ve değerlendirmenin olabildiğince tek model olarak yapılması arzu edilir. Bu nedenle objenin sekli ve kullanılan kameranın odak uzaklığı, görüş açısı gibi parametreleri dikkate alınarak en uygun çekim mesafesi hesaplanır.
3.ARAZİ ÇALISMASINDA KULLANILACAK PHOTOMODELER YAZILIMI
PhotoModeler fotoğraflardan 3 boyutlu verilerin elde edilmesi, 3 boyutlu ölçümlerin yapılması ve 3 boyutlu modellerin oluşturulması esasına dayanır. 3D görüntüleyici, 3D modelinin etkileşimli bir görüntüsü ve Measure Tool da etkileşimli olarak koordinat, mesafe ve alan ölçümlerini sağlar. 3D modelleri dxf (2D ve 3D), 3Ds, Wavefront OBJ, WRML (1 ve 2) ve aşağıda listelenen formatlarında ve bunlara ek model animasyon olarak da dışa aktarılabilir. Ya da seçilen yüzey ortofoto olarak dışa aktarılabilir.
Balıkesir ili Bandırma İlçesi 1/1000 Ölçekli fotogrametrik Halihazır Harita Yapım Aşamaları
uçuş planı yapılması, fotoğrafların dengelenmesi, stereo çizim alanı oluşturulması , proje çizim aşaması, ortofoto oluşturma aşaması, plotter çıktı işlemleri
Fotogrametrik yöntemle üretilen pafta ve ortofoto örneklerimiz
1/1000 ölçekli fotogrametrik yöntemle üretilen sayısal pafta ve True (gerçek) ortofoto örneklerimiz. Stereo hava fotoğraflarından cad yazılımında üretilen 1/1000 ölçekli pafta örneği
Ortofoto Nedir? True Ortofoto Günümüzde Hangi alanlarda Kullanılmaktadır? Ortofoto : Hava fotoğraflarının çekildikten sonra, distorsiyon, eğiklik ve yükseklik hataları giderildikten sonra, koordinatlı hale getirilen resimlerdir. Eğer Ortofoto true ( doğru, gerçek ) değil ise sadece bilgi amaçlı kullanılır. Alınan ölçüm ve koordinatlar kamera distorsiyon hatalarına farklılıklar gösterecektir. Ortofoto 1/1000 ölçekli olarak altlık kullanılacak ise mutlaka True ortofoto olmasına dikkat edilmesi gerekmetedir.
True Ortofoto nedir: True ( doğru - gerçek ) ortofoto, normal ortofotodan farklı olarak fotoğrafların çekim açılarından kaynaklanan hataların, DSM kullanılarak elde edilen
ortogonal ortofotolardır. True ortofotolarda koordinat değerleri proje çizimi ile örtüşmektedir.
1/1000 ölçekli meskun alana ait pafta örneğimiz.
1/1000 ölçekli fotogrametrik True (gerçek ) ortofoto örneğimiz.
1/1000 ölçekli fotogrametik True ( gerçek ) ortofotoların birleşmiş hali
Stereo fotogrametrik kıymetlendirme örneğimiz.
Siyah beyaz hava fotoğraflarından fotogrametrik kıymetlendirme
Fotogrametrik Kıymetlendirme nedir?
fotogrametrik uygulamalarda kullanılan; çizim, harita çizimi, derleme, fotogrametrik derleme, fotogrametrik kıymetlendirme, fotogrametrik değerlendirme, stereoskopik (stereo) derleme, stereoskopik (stereo) kıymetlendirme, stereoskopik (stereo) değerlendirme olarak da adlandırılan; fotogrametrik stereo kıymetlendirme aletlerinde, jeodezik kontrol noktalarından yararlanarak bindirilmiş hava fotoğraflarından oluşturulan üç boyutlu model üzerinde detay ve yükseklik bilgilerinin toplanması, grafik bilgilerin, haritaların ve diğer ürünlerin üretilmesi amacıyla yapılan işlemlerin tümüne verilen isim. diğer bir tanımla, resimdeki görüntüleri, nokta, çizgi ve alan şeklindeki detayları haritaya geçirme, bir haritayı kıymetlendirme, değerlendirme ve resimdeki ayrıntıları haritaya geçirme işlemi. (topoğ.) konumları bilinen noktalan diğer bir harita, plân ve benzeri materyal üzerine geçirme işlemi. harita, resim, ölçü ve türlü kaynaklardan yararlanarak yeni bir harita yapımı işlemi.
Havran stereo çizim örneğimiz.
3d Stereo çizim gayri meskun alan çizim örneğimiz.
WoldView-4 Uydusundan 30 cm çözünürlük stereo çizim örneği
Etiketler: 1/1000 ölçekli fotogrametrik örnek pafta, örnek fotogrametrik iş, fotogrametri örnek, örnek halihazır, true ortofoto, halihazır, harita, fotogrametri
Bandırma Yer Kontrol Noktaları